تیرهای گلوله زنی غیرخفیف (با چاشنی مرکزی یا سنتر فایر) – Centrefire Cartridges



فشنگ های گلوله زنی سنترفایر فشنگ هایی هستند که چاشنی آنها در مرکز پایه پوکه شان مستقر شده و چاشنی مربوطه مستقل از بدنه فشنگ بوده و باید جداگانه ساخته و در پایه نصب شود. دو مزیت عمده این نوع فشنگ ها عبارتند از: 1- می توان از پوکه آنها دوباره استفاده کرد و با چاشنی گذاری و پرکردن آنها تا چند نوبت از آنها استفاده نمود. 2- بدلیل استقلال چاشنی می شود اندازه آنها را بزرگتر و پوسته آنها را محکم تر کرد تا باروت بیشتر و مرمی بزرگتری را حمل کنند و به این ترتیب می شود فشنگهای پرقدرت تولید کرد.

چاشنی و پایه چند نمونه سنترفایر – در این عکس: کالیبر 50، 6.5 و رمینگتون 223




مقایسه فشنگ ریم فایر (چاشنی لبه ای) با سنترفایر (چاشنی مرکزی) در ساختار و ابعاد


این نوع فشنگ در پی مشاهده ضعف قدرت فشنگ های ریم فایر (چاشنی لبه ای که در پست قبلی به آنها اشاره شد) و نامناسب بودن ساختار ریم فایر ها (بدلیل نازکی پوسته) برای حمل باروت بیشتر و مرمی بزرگتر در نیمه دوم قرن نوزدهم به بازار عرضه گردید.

تصویر مقایسه اندازه فشنگ های سنترفایر ( کالیبر 50 تا 5.62 ناتو) با خفیف




بدلیل تنوع بسیار زیاد مرمی و اندازه کالیبر در این دسته از فشنگ ها، امکان بررسی تمام آنها در یک پست وجود ندارد اما سعی می کنیم گروهبندی های مهم آنها را مورد بحث قرار دهیم.

انواع مرمی

سرگرد سربی - RNL – Round Nose Lead – مرمی سربی برهنه – که با وجود همه گیر شدن مرمی های پوشش دار، هنوز در بعضی فشنگ های قدیمی تر سلاح های کمری و مسلسل ها کاربرد دارد.

تصویر فشنگ سرگرد سربی


سرپخ سربی – FNL- Flat Nose Lead – مشابه نوع قبلی است اما نوک آن پخ خورده و صاف است. متداول در تیراندازی های به سبک غرب وحشی یا Cowboy Action Shooting که علاقه مندان خودش را دارد.

تصویر فشنگ سرپخ سربی



ضد زره – AP – Armor Piercing – مرمی سخت از جنس آلیاژهای فولاد یا تنگستن به شکل نوک تیز غالبا با پوشش غلاف نازک سربی یا مسی که این پوشش برای محافظ لوله تفنگ از خراشیده شدن توسط مرمی بکار می رود. اثر گذاری این مرمی روی هدف های غیر زره پوش (بدون جلیقه ضد گلوله) به کارآمدی نوع تمام فلزی آن نیست.

تصویر فشنگ ضد زره



روکش فلزی کامل – FMJ – Full Metal Jacket – (که فیلمی نیز به همین نام درباره جنگ ویتنام ساخته شده بود که در ایران اشتباها آنرا جلیقه تمام فلزی ترجمه کرده بودند) مرمی از یک هسته سربی که بطور در یک غلاف مسی یا مفرغی یا فولاد نرم پوشانیده شده و در هنگام برخورد با مانع کمترین میزان تغییر شکل را دارند و بیشتر کج می شوند تا اینکه بشکفند.

تصویر فشنگ با روکش فلزی کامل



روکش دار با سر نرم – JSP – Jacketed Soft Point – که اولین نمونه آن در اواخر قرن نوزدهم توسط اسلحه های انگلستان در منطقه دام دام Dum Dum در نزدیکی کلکته هندوستان ساخته و بکارگرفته شد و بعدا در ایران به فشنگ "دم دم" معروف گردید (کلنل محمد تقی خان پسیان از معروف ترین قربانیان این نوع گلوله در تاریخ ایران است). این مرمی مشابه نوع پوشش کامل است اما سر آن مثل نوک مداد لخت است و سرب آن بیرون زده است. این مرمی از استحکام نوع پوشش کامل و شکفتن و تخریب نوع سربی یا سرسوراخ برخوردارست. نوعی از آن که توسط کارخانه نازلر Nosler اختراع شده است دارای دو قسمت است و وصل مرمی به هم وصل شده تا ضمن شکفتن تیر در موقع برخورد از گسستن بیش از اندازه مرمی جلوگیری کند و پایه آن همچنان شکل خود را حفظ کند.

تصویر فشنگ روکش دار با سرنرم



تصویر فشنگ نازلر



روکش دار سر سوراخ – JHP – Jacketed Hollow Point – که تقریبا بلافاصله بعد از اختراع مرمی روکش دار با سرنرم توسط اسلحه سازی Woolwich در انگلستان اختراع شد، روکش کامل دارد و سرش سوراخ است و سریعتر از سایر نمونه ها می شکفد و میزان شکفتگی آن بیشتر از انواع دیگرست. نوعی از این مرمی دارای مغزی پلاستیکی در درون سر سوراخ فلزی آن است که وجود مغزی باعث حفظ شکل کامل بالستیکی مرمی شده و دقت و برد آن را بالا می برد در حالیکه در هنگام برخورد به شکفتن آن نیز کمک می کند.

تصویر فشنگ روکش دار سر سوراخ



مرمی انفجاری – Exploding Bullet – که در مرمی خود حاوی مواد منفجره بوده و به هنگام برخورد منفجر می شوند. استفاده از این نوع مرمی در بیشتر ایالت های آمریکا و در کشور کانادا، ممنوع می باشد.



نیز دقت کنید که اصطلاح Spitzer به معنای خمره ای است و به مرمی های نوک تیز خمره ای – مانند فشنگ های جنگی – گفته می شود و صرفا به شکل ظاهری مرمی اشاره دارد.

باید توجه داشت که طبق کنوانسیون ژنو و نیز مصوبه دادگاه لاهه، استفاده از مرمی های شکفته شونده – Expanding projectiles- علیه نیروهای نظامی ممنوع می باشد. این در حالیست که مجرمین و تروریست ها از این نوع مرمی بدون محدودیت استفاده می کنند.